پرستار سالمند

جمعیت سالمندان ایرانی تا سال ۱۴۳۰ به بیش از ۳۰ درصد کل جمعیت کشور می‌رسد؛ یعنی در آن سال از هر سه نفر ایرانی یک نفر سالمند است. اين شرايط يك زنگ خطر است تا افراد سالمند مراقبت هاي لازم در دوران سالمندي را به صورت علمي و تخصصي دريافت نمايند. متاسفانه در ايران همواره باورهاي نادرستي پيرامون نگهداري افراد سالمند در منزل وجود دارد و عمدتا افرادي كه آموزش هاي لازم را در اين زمينه نداشته اند به مراقبت از سالمندان پرداخته اند. در دوران سالمندي تغييرات وسيعي در ساختار جسمي، روحي و رواني فرد اتفاق مي افتد و باعث مي شود نيازهاي افراد سالمند متفاوت از ديگر افراد باشد. پاسخ به اين نيازها بايستي توسط يك فرد اموزش ديده باشد تا با شناخت از نيازها اصول مراقبت هاي اوليه از سالمندان را ارائه دهد. طبق مطالعات، حدود یک سوم از جمعیت سالمندان زمان طولاني را در منزل و در تنهايي به سر مي برند. این تنهایی می تواند باعث افسردگی و کاهش سلامت روانی و جسمی سالمند به مرور زمان گردد. حضور یک پرستار و يا مراقب بيمار در منزل در کنار سالمندان باعث می شود تا سالمند احساس تنهایی نداشته باشد که همین موضوع باعث بهبود فعاليت هاي روزانه فرد سالمند هم خواهد شد و می تواند به کلی شرایط زندگی سالمند را بهبود بخشد.

پرستاری از افراد سالمندي که نياز به مراقبت دارند یک فرايند زمان بر است و در بسیاری از موارد حتی فرزندان سالمند نیز زمان کافی برای رسیدگی دائمی به امور سالمند نخواهند داشت، در این شرایط بهترین پیشنهاد می تواند یک فرد آشنا به اصول مراقبت اوليه از افراد سالمند در منزل مي باشد. سالمندان ممکن است به اطرافیانشان وابسته باشند و نتوانند کارهای روزمره زندگی مانند لباس شستن، غذاپختن، خرید کردن، حمام رفتن و… را انجام دهند. مراقبان سالمندان به 2 گروه تقسیم می شوند؛ مراقبانی که از خویشان سالمندان هستند و مراقبانی که استخدام می شوند. در ایران بیشتر سالمندان کنار خانواده شان زندگی می کنند و آنها وظیفه نگهداری از سالمند را برعهده دارند و خانواده بدون اینکه پولی دریافت کند کارهای سالمند را انجام می دهد در حالی که در نوع دوم فرد دیگری با دریافت مبلغ این وظیفه را برعهده می گیرد.

مراقبت و نگهداری از سالمند

سالمندانی که به مراقبت نیاز دارند قطعا به دلیل وجود مشکلاتي مانند زمین گیر بود، بیماری یا کهولت سن و فرتوتی قادر به مراقبت از خود نیستند. بنابراین مراقبان باید اصول نگهداری از سالمند را با توجه به نوع بیماری و وضعیت آنها آموزش ببینند. مثلا اگر سالمندی فقط باید روی تحت بماند حتما لازم است راه های جلوگیری از زخم بستر را بدانند و بیمار را مدام جابجا کنند یا نواحی در معرض فشار را ماساژ دهند تا خون بیشتری در آن جریان یابد.

سالمندی که دچار دمانس یا زوال عقل است به مراقبی صبور، باحوصله و بااخلاق نیاز دارد. یکی از اولین علامت بیماران مبتلا به دمانس فراموشی از موضوع و پرسیدن سوال های مکرر است. مراقب سالمند باید برای توضیح هر موضوعی اطلاعات بیشتری در اختیار او قرار دهد. مثلا اگر می خواهیم بگوییم رییس جمهور ایران به خارج از کشور سفرکرده حتما باید بگوییم رییس جمهور فردی است که مسئولیت اداره کشور را برعهده دارد و او رفته تا این کار را انجم دهد. یعنی موضوع هایی که افراد سالم با یک اشاره کوتاه متوجه می شوند در سالمندان به توضیحات تکمیلی نیاز دارد.

همچنین بیماران مبتلا به دمانس بی قرار هستند و باید به بی قراری آنها توجه و سعی کرد تا آرامش را به آنها برگرداند. گاهی دیده می شود مبتلایان به دمانس را محدود می کنند مثلا در یک اتاق نگه می دارند یا به تخت می بندند. البته باید مراقب بود تا سالمند مبتلا به دمانس از خانه خارج نشود ولی زندانی کردن او در یک اتاق یا بستن او کاملا مطرود است.

مراقبت از سالمند ناتوان یک کار دائمی است و شاید گاهی از عهده فرزندان او نیز خارج باشد. بنابراین لازم است گاهی از پرستار سالمندان استفاده شود و در عین حال به فردی که به عنوان پرستار انتخاب می شود نیز اعتماد شود. هیچ وقت نباید به مراقبت از سالمند به عنوان یک شغل نگاه کنیم. مراقبت از سالمند شغل نیست، عشق است. اولین نکته ای که در انتخاب مراقب سالمند درنظر گرفته می شود این است که مراقب این کار را از روی جبر انتخاب نکرده باشد و به این کار باعلاقه و میل درونی نگاه کند. اگر کسی روحیه خوب و نگرش مثبتی نسبت به این موضوع نداشته باشد افسرده خواهدشد و افسردگی را به سالمند هم انتقال می دهد و باعث رنجش او نیز خواهدشد.

مراقب باید مهربان، دلسوز و قابل اعتماد باشد. مراقبت از سالمند مراقبت از کسانی است که نه زبان گفتار دارند و نه پای فرار. سالمند ممکن است حتی توان گفتن اینکه مراقب باعث آزار و اذیت او است را نداشته باشد. اطرافیان حتما باید تا مدتی مراقب جدید را تحت نظر بگیرند. مراقب باید از نظر شخصیتی و فیزیکی قوی باشد. یکی از معیارهایی که برای استخدام مراقبان سالمندان درنظر گرفته می شود این 2 بعد از خصوصیات است چون نگهداری سالمند به کار فیزیکی جدی نیاز دارد.

مراقبت از سالمند کار دشورای است. فرض کنید قصد دادن غذا به او دارید و او میلی به خوردن غذا ندارد ولی 10 دقیقه بعد دوباره غذا درخواست می کند. در این مواقع باید دوباره غذا را گرم کنید یا سفره دیگری بچینید که این خود به صبر و حوصله بسیاری نیاز دارد. بنابراین مراقب باید با این رفتارها آشنا باشد و از این کار سالمند ناراحت یا خشمگین نشود.

مراقب حتما باید آموزش های لازم را دیده باشد. آموزش ها مراقبتی هستند که شامل مراقبت های مختلف برای سالمندان و با توجه به مشکلاتشان است. مراقب باید آموزش احیای قلبی عروقی هم دیده باشد. فرض کنید لقمه غذا در گلوی سالمند گیر کرده است. مراقبت حتما باید بتواند اقدام های اولیه را انجام دهد و سالمند را نجات دهد. آشنایی با داروها نیز الزامی است. تفاوت بین سالمند سالم و سالمندی که به مراقبت ویژه نیاز دارد را بداند و علائمی که نشان دهنده بدحال شدن سالمند است را بشناسد.

شركت خدمات درماني عرفان سلامت با تكيه برتجربه قابل توجه در زمينه نگهداري و مراقبت از بيماران سالمند و همچنين با بهره گيري از مراقبين آموزش ديده در زمينه ارتباط با سالمند و اصول اوليه مراقبت و نگهداري از سالمندان را با هدف حفظ و ارتقاء سطح سلامت سالمندان و انجام فعاليت هاي روزانه با توجه به توانايي هاي جسمي آنها مي باشد.